“درس پنجم تقسیمات سخنرانی دینی اهداف این درس: ۱٫ آشنایی با تقسیمات سخنرانی دینی؛ ۲٫ ایجاد فضای ذهنی برای برخی از مباحثی که در آینده از آنها بحث خواهد شد. انواع تقسيمات سخنرانى دينى از جهات مختلفى قابل تقسيم است. سبكها، اسلوبها، گونه هاى مختلف مخاطبان و مقدار حضور آنها در جلسات سخنرانى، مدت زمان جلسات، تعداد آنها و نحوه قرار گرفتنشان در كنار يكديگر، بهره بردارى از ابزارهاى جديد، تنوع موضوعات و… شاخصهاى گوناگون و متنوعى هستند كه ما را به گونه هاى مختلف سخنرانى رهنمون مى شوند. توجه به انواع سخنرانى از اين جهت حائز اهميت است كه […]

“درس چهارم حوزه های تأثیر گذاری سخنرانی دینی اهداف این درس: ۱٫ آشنایی بیشتر با آثار سخنرانی دینی؛ ۲٫ اطلاع از تأثیرگذاری سخنرانی در سه حوزه اندیشه، احساس و رفتار و شناخت تأثیر متقابل اندیشه، احساس، هيجان، گرايش و رفتار. حوزه های تأثیرگذاری ما هميشه و در هر جا با نگرشهايمان زندگي مي كنيم. واژه «نگرش»[۱] معادلهاي فارسي متعددي مثل «طرز تلقي»، «وجهه نظر»، «بازخورد»، «وضع رواني»، «ايستار» و… دارد. «نگرش كه به ساخت روحي و آمادگي رواني فرد اطلاق مي شود، از تركيب باورها، گرايشها و احساسات مساعد و نامساعد براي نشان دادن واكنش فرد به كار مي رود […]

“درس سوم تعریف و اهداف سخنرانی دینی اهداف این درس: ۱٫ آشنایی با برخی تعاریف خطابه و سخنرانی؛ ۲٫ آشنایی با تعریف سخنرانی دینی و قیود آن؛ ۳٫ شناخت اهداف تبليغ و سخنرانی؛ تعريف سخنرانى تاكنون تعاريف زيادى درباره خطابه و سخنراني ارائه کرده اند. نگاهى گذرا به این تعریفها نشان مى دهد كه هر كسى با برداشت خود از خطابه و هدفش از آن، قيودى را در تعريف آورده است. بعضى هدف از آن را فقط اقناع مخاطب دانسته و برخى در كنار اقناع انديشه به تحريك احساس نيز توجه کرده اند. عمده تعاريف، متأثر از تعريف ارسطو در […]

“درس دوم تاریخ سخنوری اهداف این درس: ۱٫ آشنایی اجمالی با تاریخ سخنوری؛ ۲٫ شناخت دلایل رشد خطابه در بعضی از دوره های تاریخی؛ ۳٫ توجه به تأثیر اسلام بر خطابه؛ ۴٫ آشنایی با آداب سخنرانی در صدر اسلام. مقدمه يكى از موهبتهاى الهى به انسان، توفیق انتقال پيامهاى او از طريق زبان است. انسانها از ابتداى آفرينش، پيغامهاى خود را به همنوعان خود انتقال مى داده اند و يكى از مهم ترين ابزارهاى اطلاع رسانى آنان، زبان بوده است. براساس آيات قرآنى، همه پيامبران الهى از سخنورى براى تبليغ پيامهاى الهي استفاده كرده اند. قرآن كريم مى فرمايد: «وَ […]

“درس اول جایگاه تبلیغ، مبلّغ و سخنوری اهداف این درس عبارتند از آشنايي با: ۱٫ جایگاه تبلیغ و مبلّغ در آیات و روایات؛ ۲٫ اهمیت و جایگاه سخن و سخنوری در عصر ارتباطات؛ ۳٫ مقام و مرتبه گویندگان مذهبی در قرآن؛ ۴٫ پاسخ اشکالات مطروحه در بارة سخنرانی. جايگاه تبليغ و مبلّغ تبليغ و مبلّغ در اسلام، جايگاهى بس رفيع دارند. در اهميت و ارزش تبليغ، همين بس كه قرآن کریم، اصلی ترین رسالت انبيا و مبلّغان راستين دین را ابلاغ پيامهاى خداوند به مردم مى داند و مى فرمايد: « الَّذينَ يُبَلِّغُونَ رِسالاتِ اللَّهِ وَ يَخْشَوْنَهُ وَ لا يَخْشَوْنَ […]

شیوه پاسخ به پرسشهای دینی (۱۰) اشاره در شماره قبل‌،‌ از اصول و روشهای پاسخ‌دهی، پاسخ اجمالی و تفصیلی، پاسخ‌دهی به همه پرسشگران، پاسخ‌دهی صحیح و عالمانه، پاسخهای كوبنده، پرهیز از افتا، توجه به كلمات پاسخ، توجه كامل به پرسش و تكرار اصل پرسش را مطرح كردیم و اكنون، موارد دیگری از این اصول را بررسی می‌كنیم. ۲۶٫ تکرار پاسخ تکرار مطالب، به ویژه مطالب مهم، یکی از اصول آموزش است که به استقرار و تثبیت آموزشها و مطالب در ذهنها می‌انجامد و یادگیری را آسان‌تر می‌كند. از اینرو تکرار را یکی از اصول مهم آموزش می‌دانند. این امر در […]

شیوه پاسخ به پرسشهای دینی (۹) اشاره در شماره قبل، از اصول و روشهای پاسخ‌دهی، اسلوب حكیم، امنیت‌بخشی به پرسشگر، بازخوانی پاسخهای تهیه شده، انصاف و پارسایی را مطرح كردیم و در این شماره تعدادی دیگر از این اصول را بررسی می‌كنیم. ۱۸٫ پاسخ اجمالی و تفصیلی در مواردی که پاسخْ طولانی است، مناسب است پاسخ دهنده ابتدا پاسخ را به طور اجمالی و بدون ذکر مستندات و توضیحات بیان کند؛ سپس پاسخ کامل و تفصیلی را ارائه دهد. این روش از روشهایی است که برای یاد دادن و آموزش، بسیار مناسب بوده و به نوشتة برخی عالمان علوم بلاغت، […]

شیوه پاسخ به پرسشهای دینی (۸) (اصول پاسخ دهی) اشاره اختصار، ارائه مثال، ارائه مستند و دلیل پاسخها، ارائه پاسخهای متعدد به یك پرسش، ارجاع به دیگران و اجازه برای تكمیل پرسش و تعدادی دیگر از اصول و روشهای پاسخ‌دهی در شماره قبل بررسی شد. اكنون به طرح چند اصل دیگر از این اصول می‌پردازیم. ۱۲٫ اسلوب حکیم اصل در پرسش و پاسخ بر این است که پاسخ مطابق سؤال باشد؛ ولی در برخی از موارد برای رعایت مقتضای حال پاسخگو باید از این اصل عدول کند و هوشمندانه پاسخ مناسبی بدهد که «سکاکی» نام این اصل را «اسلوبِ حکیم» […]

شیوه پاسخ به پرسشهای دینی (۷) اصول پاسخ دهی اشاره اخلاص، عطوفت و مهربانی نسبت به پرسشگر، ارائه پاسخهای نقضی، ارائه پاسخهای حلّی، احترام و احتیاط، از جمله اصول و روشهای پاسخ‌‌‌دهی است كه در شماره قبل مطرح كردیم و اكنون چند اصل دیگر از این اصول را بررسی می‌‌‌كنیم. ۷٫ اختصار یکی از خصوصیات رسول اعظم‏صلی‏الله‏علیه‏وآله، رعایت اختصار بود؛ چنانکه دربارة آن حضرت نوشته‌‌‌اند: «كَانَ أَخَفَّ النَّاسِ صَلَاةً فِی تَمَامٍ وَ كَانَ أَقْصَرَ النَّاسِ خُطْبَةً وَ أَقَلَّهُمْ هَذَراً؛ رسول الله‏صلی‏الله‏علیه‏وآله نسبت به بقیه مردم در نمازهای کامل، سبک‌‌‌ترین نماز، و کوتاه‌‌‌ترین خطبه‌‌‌ها را می‌‌‌خواند و کم‌‌‌ترین کلمات غیر مرتبط […]

شیوه پاسخ به پرسشهای دینی (۶) اشاره در شماره قبل، یك بخش از قواعد پاسخ‌دهی را كه همان مراحل تهیه پاسخ بود، مطرح كردیم و در این شماره، اصول پاسخ‌دهی را بررسی می‌كنیم كه رعایت آنها به عنوان بخش دیگری از قواعد مذكور، قلمداد می‌شود. ۲٫ اصول پاسخ دهی توجه به اصول پاسخ‌دهی بسیار حائز اهمیت است. گاه مراعات یک اصل از این اصول، از چندین صفحه نوشتن و مدت زیادی توضیح دادن، بهتر است و باعث پذیرش پرسشگر و دفع شبهات شبهه کننده می‌شود. این اصول بسیارند که به مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنیم. ۱٫ اخلاص اصل اخلاص اکسیری است […]